به منظور بهینه سازی موتورخانه ابتدا به بررسی عوامل و دلایل اتلاف انرژی میپردازیم سپس نکات و روش های مواجهه با این عوامل مورد بررسی قرار می گیرند.
مهم ترین عوامل پایین بودن کارایی موتورخانه ها
اختلاط ناقص سوخت و هوا که منجر به احتراق ناقص می‌شود (مشعل این موتورخانه ها نمی توانند سوخت و هوا را به طور کامل با هم مخلوط نمایند بنابراین در بعضی از مواقع برای اینکه بتوان هوای لازم برای احتراق را تامین نمود باید هوای اضافه را بالا برد.)
عدم انعطاف پذیری در مقابل تغییرات جوی و شرایط کاری موتورخانه ها (به علت عدم نصب سیستم کنترل محیطی هوشمند موتورخانه، تغییر شرایط محیطی باعث می شود که دیگ و مشعل از حالت بهینه خود خارج شده و بازده شان پایین بیاید.)
عدم تنظیمات فصلی در موتورخانه ها که باعث افت شدید راندمان و افزایش مصرف سوخت می شود.
دلایل اتلاف انرژی در موتور‌خانه‌ها
- مناسب نبودن مشعل (عدم تنظیم درست و در برخی موارد پایین بودن راندمان)
- مناسب نبودن دیگ (عدم عایق‌بندی و وجود رسوب در داخل پره‌ها)
- عدم تناسب ظرفیت حرارتی دیگ با مشعل
- تمیز نبودن موتورخانه
- مناسب نبودن دودکش و طراحی غلط لوله‌کشی
- عدم انطباق ظرفیت حرارتی موتورخانه با بار حرارتی ساختمان
- عدم تنظیم صحیح ترموستات
- عملیات بهینه سازی موتورخانه
- نصب سیستم کنترل محیطی هوشمند موتورخانه
- تنظیم موتورخانه
- تطابق دیگ و مشعل
- نصب دمپر بارومتریک عایقکاری لوله و دیگ
- رسوب زدایی و شستشوی دیگ
- نصب سیستم کنترل محیطی هوشمند موتورخانه
در حال حاضر جهت تنظیم دمای آب مورد نیاز گرمایش و مصرفی ساختمان در موتورخانه از ترموستات‌های معمولی استفاده می‌شود که قابلیت تنظیم توسط متصدی موتورخانه بر روی دمای دلخواه را دارند و بر اساس نقطه تنظیم شده نسبت به خاموش و راه اندازی کردن مشعل‌ها اقدام می‌کنند.
از معایب اصلی این ترموستات‌ها عدم واکنش در اثر تغییرات هوای بیرون و همچنین وضعیت عملکردی در ساعات مختلف شبانه روز می‌باشد.
در صورت افزایش دمای هوای محیط که مسلماً گرمای مورد نیاز ساختمان کاهش می‌یابد، موتورخانه با دمای بالا کار می‌کند و گرمای بیشتر از حد مورد نیاز وارد ساختمان می‌شود که عملاً بدون استفاده به هدر می‌رود.
همچنین در ساختمان‌های اداری در هنگام شب نیز موتورخانه به فعالیت خود و تولید گرما ادامه می‌دهد. جهت رفع این مشکل، استفاده از سیستم‌های کنترل هوشمند موتورخانه با قابلیت برنامه‌ریزی ساعتی و هفتگی و همچنین مجهز به حسگر دمای محیط، توصیه می‌گردد.
سیستم‌های کنترل هوشمند موتورخانه
این سیستم که دارای چند حسگر در محیط خارج، لوله خارجی آب از دیگ، مشعل‌ها و دیگ‌ها می باشد، با اندازه‌گیری دمای محیط، دمای آب گرم مورد نیاز ساختمان را (با خاموش یا روشن کردن مشعل‌ها) طوری تنظیم می‌کند که آب گرم مورد نیاز ساختمان تامین شود.
در حقیقت با این روش، انرژی گرمایی متناسب با نیاز ساختمان تولید می‌شود و از تولید گرمای اضافی جلوگیری می‌گردد.
از مزایای دیگر سیستم‌های کنترل هوشمند موتورخانه قابلیت برنامه‌ریزی آنها می‌باشد و می‌توان از این طریق برنامه‌کاری ساختمان را مشخص کرد و در این صورت موتورخانه فقط در مواردی که افراد در ساختمان حضور دارند و یا مواردی که نیاز است، راه‌اندازی می‌شود.
در این صورت در روزها و در زمان‌هایی که ساختمان (معمولاً ساختمان‌های اداری و تجاری) خالی از سکنه است، موتورخانه خاموش بوده و صرفه جویی قابل ملاحظه‌ای در مصرف سوخت و هزینه‌های مربوطه ایجاد می‌شود. در نتیجه به بهینه سازی موتورخانه کمک می کنند.
نکات عمومی برای بهینه سازی موتورخانه در منازل
- تنظیم مشعل موتورخانه
- عایقکاری حرارتی لوله‌های رفت و برگشت آبگرم و کلکتورها
- تمیزکردن، شستشو و رسوب گیری دیگ آبگرم
- استفاده از سامانه کنترل هوشمند موتورخانه جهت تنظیم دمای آبگرم متناسب با هوای خارج
- نصب ترموستات های موضعی کنترل دما مانند شیر ترموستاتیک رادیاتور
- تنظیم دمای فضای منزل در دامنه آسایش حرارتی استاندارد (۲۲- ۱۸ درجه سانتی گراد)
- عدم استفاده از گرمایش در اتاق‌ها یا فضاهای غیر قابل استفاده
- استفاده از لباس گرم در منزل – استفاده از پرده های ضخیم جهت کاهش اتلاف حرارتی از پنجره
- بستن کرکره و پرده در شب و باز گذاشتن آنها در روز که از انرژی خورشید تا حد امکان استفاده شود.
- استفاده از نوارهای درزگیر جهت هوابندی بازشوهای پنجره ها و درب‌های ورودی منزل
- نصب یک یا دولایه نایلون شفاف روی پنجره ها
- بستن دریچه های کولر با استفاده از مسدود کننده مناسب
- سرویس و تمیز کاری فن کوئل‌ها و هواگیری رادیاتورها
- نپوشاندن روی رادیاتورها
- استفاده از یک لایه فویل آلومینیومی در پشت رادیاتور به منظور افزایش بازتاب حرارتی
- بسته نگهداشتن درب‌های ورودی و در صورت امکان استفاده از درب‌های دوبل یا استفاده از پرده در جلوی درب
- نصب فنر بر بالای درهایی که با خارج در ارتباط هستندکه هوای سرد به راحتی وارد نشود و در باز نماند.
- تا حد امکان عدم استفاده از شومینه و بستن دریچه خروجی آن
- در صورت استفاده از شومینه تنظیم دمای آن بر روی ۵۵ درجه و حصول اطمینان از مناسب بودن زاویه دریچه خروجی و در صورت امکان گذاشتن درب شیشه ای در جلوی آن که مانع خروج هوای گرم از فضا شود.
برای کسب اطلاعات بیشتر، مقالات مربوطه مطالعه فرمایید:
بهینه سازی انرژی – چک لیست سیستم بخار
۶ کاری که باید در هنگام خارج کردن دیگ بخار از حالت سرویس‌دهی انجام داد
