تنظیم ترموستات دیگ و پمپ موتورخانه، نقش کنترل دما و تنظیم آنها را دارند و در نوع های مختلفی می باشند. یکی از پارامترهای مهم پمپ، میزان اختلاف دمایی است که پمپ تا هنگام برآورد این اختلاف درجه حرارت، در حال کار کردن است. این اختلاف درجه حرارت ما بین دو دمای آب گرم چرخشی (آب دیگ) و دمای آب گرم مصرفی (آب منبع) است.
باید اختلافی با یکدیگر داشته باشند تا سیستم به درستی کار کند، اختلاف ۱۰ الی ۱۵ درجه مناسب می باشد. ترموستات، دستگاه حسگر دماست که فرمان قطع در دمای معینی که روی آن تنظیم شده است را می دهد.
این ترموستات که به آن «آکوستات مستغرق» نیز گفته می شود، جهت تنظیم درجه حرارت مایعات طراحی شده است و در تاسیسات حرارت مرکزی و موتورخانه از آن برای فرمان دادن به مشعل های گازی و گازوئیلی به منظور تنظیم درجه حرارت آب دیگ استفاده می شود.
مثلا اگر دکمه ترموستات را روی ۶۰ درجه بگذاریم مشعل شروع به کار می کند و آب درون دیگ را گرم مینماید، هنگامی که دمای آب به ۶۰ درجه رسید ترموستات دستور خاموش شدن را به مشعل میدهد. با مصرف شدن دمای آب در رادیاتورها و منابع دوجداره، ترموستات مجددا به مشعل دستور روشن شدن و گرم کردن آب راتا دمای ۶۰ درجه میدهد.
حس کننده اولیه در این نوع ترموستات از نوع بیمتال است و معمولا آن را روی جدار لوله برگشت موتورخانه (با فنر و یا سیم) محکم میبندند. قبل از نصب، باید بر روی لوله سنباده زد (تا صاف و تمیز شود) و سپس، بر روی آن خمیر مخصوص مالید تا ترموستات روی آن نصب گردد.
در سیستم حرارت مرکزی و موتورخانه، ترموستات جهت فرمان دادن به پمپ سیرکولاسیون نصب و معمولا ۱۰ درجه سانتی گراد کمتر از ترموستات دیگ تنظیم می شود. چنانچه میزان دمای تنظیم ترموستات جداری از ترموستات دیگ کمتر باشد، ترموستات فرمان قطع پمپ موتورخانه را زودتر از موعد مقرر صادر میکند.
وجود یک وسیله کنترل (آکوستات دیگ) در سیستم حرارت مرکزی موتورخانه، بهره برداری مطمئن و ایمنی سیستم را تضمین نمیکند. زیرا گاهی، سیستم مکانیکی آکوستات دیگ موتورخانه که در طول شبانه روز چندین بار مدار را قطع و وصل میکند، خراب شده و کارایی خود را از دست می دهد.
در چنین حالتی، با افزایش درجه حرارت آب در دیگ، مشعل خاموش نشده و به تبع آن با جوش آمدن آب در داخل دیگ خساراتی تحمیل می شود. برای جلوگیری از این اتفاق، ترموستات دیگری به نام “ترموستات حد” بر روی دیگ نصب شده و به صورت سری با ترموستات دیگ در مدار قرار داده میشود. درجه تنظیم ترموستات حد چند درجه از درجه حرارت ترموستات دیگ بیشتر است.
برای کسب اطلاعات بیشتر، مقالات مربوطه را مطالعه فرمایید:
سیستم های حرارت مرکزی با آب گرم و اجزای آن ها