نگهداری دیگ بخار و كاهش مصرف سوخت
بخش اول : ترمینیتور!
نگهداری دیگ بخار و كاهش مصرف سوخت و جلوگیری از حوادث
بیشتر اشكالات و حوادث دیگ بخار ناگهانی رخ می دهند، اما این ظاهر قضیه است. در واقع این اشكالات كه بالقوه منشا حوادث و خسارات مالی و جانی سنگینی می توانند باشند در طی یك فرآیند زمانی و به آهستگی بوجود می آیند.
آنقدر آهسته كه چنانچه بازرسی دوره ای و سرویس های مربوط به امر نگهداری دیگ صورت نگیرند، صاحب ساختمان شكل گیری مشكلات در سیستم بخار را اصلا متوجه نمی شود و احتمالا تصور می كند كه او نظر كرده الهی است و پروردگار عالمیان كاری كرده است كه سیستم او اصلا عیبی پیدا نكند!
غافل از اینكه ممكن است خداوند بابت كفاره گناهانی كه مرتكب شده است در آینده ضربه شدیدی را توسط همین دیگ بخار ظاهرا بی عیب به او وارد كند! البته منظورم این نیست كه در صورت بازرسی منظم و نگهداری صحیح دیگ بخار صاحب آن از عقوبت الهی در امان است!
چون اگر گنهكار و ظالم باشد خداوند غیر از منفجر كردن دیگ بخار راه های دیگری هم برای مجازات او دارد، مثلا شخص گناهكار را در موقعیتی قرار می دهد كه مجبور شود یكی از فیلم های حالگیر آندره تاركوفسكس یا برادران تاویانی و یا فیلمی لوس و بی مزه از ساخته های ژاك تاتی كمدین فرانسوی را تماشا كند!
كه بنظر من تماشای این فیلم های سوسولی دست كمی از مصائب مربوط به دیگ های بخار ندارد!
اما اگر می خواهید از مجازات الهی از طریق حوادث سیستم بخار در امان باشید باید به مقوله بازرسی و نگهداری پیشگیرانه اهمیت دهید.
علت بروز حوادث در سیستم های بخار چیست؟
همه ساله در ایالات متحده آمریكا صدها مورد حادثه ناشی از سیستم های گرمایش با بخار و آب داغ در ساختمان تجاری، اداری، مسكونی و صنعتی رخ می دهند كه خسارات جانی و مالی سنگینی را در پی دارند.
طبق گزارشات علت اصلی بروز این حوادث در بیشتر موارد خرابی سیستم قطع سطح پایین آب، اشتباه راهبر سیستم، نگهداری ضعیف و خوردگی است.
برای یك سیستم بخار طراحی و عملكرد صحیح سیستم كنترل و مسائل ایمنی از ضروریات بدیهی است و تنها راه اطمینان از صحت عملكرد آنها بازرسی منظم و نگهداری و تست اجزاء سیستم طبق برنامه مدون است. اما این وسایل كنترل و ایمنی برای سیستم بخار كدامند؟
برخی از اصلی ترین و ضروری ترین وسایل كنترل و ایمنی سیستم بخار را در اینجا ذكر می‌كنم ولی روش های نگهداری و تستی كه پیشنهاد می كنم بر تجربیات خودم مبتنی هستند. ممكن است در این باره كارخانه سازنده دیگ، پیمانكار و بیمه‌گر سیستم نیز نظراتی داشته باشند كه باید مد نظر قرار گیرد.
-شیرهای اطمینان
ابزار لازم برای نگهداری دیگ بخار و كاهش مصرف سوخت
شیر یا سوپاپ اطمینان دیگ بخار در واقع آخرین خط دفاعی در برابر حادثه انفجار است. اگر بعضی از ادوات كنترلی در سیستم درست كار نكنند و فشار سیستم بالا رود، شیر اطمینان با آزاد كردن فشار اضافی از تركیدن دیگ جلوگیری می كند.
البته گاهی شیر اطمینان هم خراب می شود و عدم تخلیه بخار از این شیر راهبر سیستم را در مورد مرتب بودن وضعیت دچار سوء تفاهم می كند. به یاد داشته باشید كه خود شیر اطمینان هم باید طبق برنامه زمان بندی بطور منظم تست شود تا از درستی عملكرد آن با ظرفیت تخلیه كافی(متناسب با حداكثر ظرفیت مشعل) اطمینان داشته باشد.
توانایی شیر اطمینان در انجام وظیفه ای كه بر عهده دارد توسط چند چیز تحت تاثیر قرار می گیرد، مثل خوردگی داخلی یا محدود شدن جریان در داخل دیگ كه می تواند مانع عملكرد صحیح شیر شود.
در بیشتر موارد “انجماد” (freezing) یا قفل شدن شیر اطمینان همین خوردگی است. این حالت عموما سبب بروز نشتی در شیر می شود كه باید بی درنگ تعمیر شود.
صحت عملكرد شیر اطمینان دیگ بخار
جهت اطمینان از صحت عملكرد شیر اطمینان باید اهرم آن را ماهی یكبار بالا آورده و فشار میزان شده روی شیر را نیز سالی یكبار تست كرد. در صورت احراز وجود هرگونه عیبی در شیر اطمینان باید فورا دیگ را خاموش نموده و شیر معیوب را تعویض یا تعمیر كرد.
شیر اطمینان باید طوری تنظیم شود كه در حداكثر مجاز فشار كار دیگ یا قدری كمتر از آن باز شود كه این امر توسط كارخانه سازنده شیر صورت می گیرد. این حداكثر فشاری است كه دیگ بخار تحت آن می تواند بطور ایمن كار كند.
حداكثر فشار كار مجاز دیگ روی پلاك مشخصات آن قید می شود. البته این خوب نیست كه دیگ تحت فشار خیلی نزدیك به فشار باز شدن شیر اطمینان كار كند چون سبب نشتی شیر شده و خوردگی داخلی را تشدید می كند.
سیستم سوخت دیگ:
سیستم سوخت به ویژه مشعل محتاج پاكسازی دوره ای و نگهداری منظم است. قصور در این مورد ممكن است سبب افزایش مصرف سوخت، كاهش انتقال حرارت در دیگ و حتی انفجار آن شود.
سیستم های جدید سوخت مجموعه ای از اجزاء الكتریكی و مكانیكی هستند. اما هر چیز عمر مفیدی دارد كه سیستم سوخت نیز از این امر مستثنی نیست: خرابی ترانسفورمر جرقه، سوختگی و خرابی الكترودهای جرقه، گرفتگی صافی های سوخت و تجهیزات مشعل، كثیف شدن اسكنرهای شعله، كثیفی و نشتی شیرهای سوخت و بر هم خوردن تنظیم نسبت سوخت/هوا، در تمامی سیستم های سوخت پیش می آید.
بنابراین هرگز نباید از بازرسی منظم و دوره ای این سیستم ها و نگهداری صحیح دیگ بخار توسط افراد متخصص غفلت شود.
سایت گلاس(آبنما)
شاید برای یك تاسیسات چی لزومی به تاكید در مورد اهمیت فوق العاده پاكسازی و نگهداری صحیح سایت گلاس نباشد. این وسیله ای است كه مسئول راهبری دیگ را قادر می سازد به طور عینی سطح آب در دیگ را مشاهده كند.
اگر سایت گلاس درست نگهداری نشود، ممكن است راهبر سیستم را در مورد سطح آب دیگ دچار سوء تفاهم كند و به اشتباه سطح آب دیگ را كافی نشان دهد در حالی كه واقعا سطح آب پایین و شرایط خطرناك است.
از آنجا كه آب دیگ در سایت گلاس بالا و پایین می رود به مرور زمان روی شیشه آن را كثیف و تار می كند، بنابراین هیچ سایت گلاسی از پاكسازی بی نیاز نیست. یكی دیگر از اشكالات خطرناكی كه در سایت گلاس پیش آمده و حوادث مرگباری را موجب می شود گرفتگی خطوط متصل به سایت گلاس است.
این باعث می شود ارتباط سایت گلاس با دیگ قطع شده و چه بسا در حالی كه سطح آب در دیگ به حد خطرناكی پایین رفته است، سایت گلاس آن را نرمال نشان دهد.
بنابراین لوله های اتصال سایت گلاس به دیگ باید منظما بازرسی و پاكسازی شوند تا از صحت آنچه سایت گلاس نشان می دهد اطمینان حاصل گردد. بعضی مسئولین راهبری و نگهداری سیستم های بخار، سایت گلاس را به خاطر اهمیت زیاد آن هر ساله تعویض می كنند.
مطلب مرتبط:معرفی سیستم توزیع بخار
دماسنج دودكش:
این دماسنج معمولا روی دودكش دیگ نصب می شود تا دمای گازهای خروجی از دیگ را نشان دهد. دمای بالای دودكش حاكی از این است كه تیوب ها احتمالا دوده یا جرم گرفته اند. همچنین بافل های داخل دیگ ممكن است ضایع شده باشند. این شرایط عموما به آهستگی در یك دوره طولانی اتفاق می افتد.
آنقدر آهسته كه پرسنل راهبری سیستم به تدریج به افزایش دمای گاز دودكش عادت كرده و متوجه آن نمی شوند. بد نیست بدانید به ازاء هر 40 0F افزایش دمای دودكش 1 درصد راندمان دیگ كم می شود.
نمودار نگهداری صحیح دیگ بخار
نمودارها یا گزارش های كار دیگ و نگهداری صحیح دیگ بخار خیلی اهمیت دارند. بسیاری از حوادث دیگ ها را می توان پیشگیری كرد؛ یكی از مهم ترین وسایل برای این كار، تهیه نمودارها یا گزارش های عملكرد و شرح عملیات نگهداری دیگ بخار است. این بهترین روش جهت حصول اطمینان از این است كه به دیگ توجه لازم و كافی می شود.
با مطالعه این نمودارها و گزارش ها به راحتی می توان دریافت كه آیا بازرسی ها و تست های مربوط به نگهداری طبق برنامه صورت گرفته اند یا نه. به این ترتیب حتی تغییرات كند و تدریجی از قبیل افزایش دمای دودكش در همان اوایل این فرآیند قابل تشخیص است.
كلام آخر اینكه سیستم های بخار و آب داغ در صورتی كه درست نگهداری و راهبری شوند خوب كار می كنند و انحرافی از شرایط طرح نخواهند داشت و نگهداری و راهبری صحیح نیز تنها از متخصصین ماهر و هوشمند بر می آید. پس در انتخاب این افراد دقت كنید.
برای کسب اطلاعات بیشتر، مقالات مربوطه را مطالعه فرمایید:
کاهش مصرف سوخت بویلر با نصب توربولاتور
افزایش راندمان بویلر – کاهش مصرف انرژی در دیگ بخار
۶ کاری که باید در هنگام خارج کردن دیگ بخار از حالت سرویس‌دهی انجام داد
! کپی ممنوع * استفاده از مطالب این سایت فقط با ذكر نام منبع بلامانع می باشد * کپی ممنوع !
 |
 |
 |
 |
 |
 |
