تفاوت دیگ های فولادی آبگرم و مسی

امروزه مهندسانی كه برای صاحبان ساختمان ها كار می كنند در هنگام انتخاب دیگ های آبگرم در گرمایش تاسیسات ساختمان ها گزینه های متنوعی را در اختیار دارند.

این گزینه ها انواع دیگ های قطعاتی چدنی یا دیگ آبگرم با لوله های فولادی اعم از لوله های آتش یا آب، دیگ با لوله های پره دار مسی و دیگ های چگالشی را در بر می گیرد.

تمام این انواع مختلف امروزه در پروژه های ساخت و ساز بكار برده می شوند. با وجود این همه تنوع انتخاب، یك مالك و یا مهندس طراح تاسیسات ساختمان ممكن است با آخرین ویژگی های عرضه شده در طراحی دیگ ها آشنایی نداشته و یا نتواند براحتی با مدل هایی كه كاملا امتحان خود را در بازار پس نداده اند كنار بیاید. بررسی تفاوت دیگ های فولادی آبگرم و مسی به عنوان دو نوع دیگ متداول حائز اهمیت است.

بسیاری از مالكان و مهندسان با مدل های خاصی از دیگ ها آشنایی دارند و یا برنامه های نگهداری خود را حول نوع خاصی از دیگ ها طرح ریزی كرده اند.

چه بسا این گونه افراد برای پروژه های جدید و یا برنامه های اصلاح دیگ های موجودشان چیزی به نام تغییر مدل دیگ ها را به حساب هم نمی آورند.

• دیگ فولادی یا مسی؟

به منظور درک بهتر از تفاوت دیگ های فولادی آبگرم و مسی در ابتدا به معرفی و بررسی تاریخچه آن ها می پردازیم. هنگامی كه مهندسی شروع به فكر كردن درباره نوع دیگ جهت استفاده در پروژه خاصی می كند، نتیجه ای كه نهایتا حاصل می شود انتخاب دیگ فولادی به جای دیگ مسی است.

با وجودی كه دیگ های قطعاتی چدنی و دیگ هایی كه مبدل های حرارتی فولاد ضد زنگ در آنها بكار رفته است هم اكنون در بازار موجود بوده و در برخی پروژه ها مورد استفاده قرار می گیرند، با این حال انتخاب دیگ فولادی همچنان انتخاب برتر محسوب می شود.

درك تفاوت های طراحی دیگ با لوله های فولادی و دیگ با لوله های مسی از نظر كاربرد مناسب این مدل ها در تاسیسات حائز اهمیت است.

كاربرد دیگ های دارای لوله های فولادی مدت ها قبل از دیگ های با لوله مسی شروع شده و محدوده تنوع مدل های آن بسیار وسیع تر می باشد و انواع دیگ با لوله های آتش، با لوله های آب، با لوله های آب انعطافی (فلكس تیوب) و با لوله های آب مایل را در بر می گیرد.

• مدل های لوله انعطافی

در اكثر كاربردهای گرمایش آب در تاسیسات تجاری استفاده از دیگ های دارای لوله های انعطافی و لوله های آب مایل نسبت دیگ های دارای لوله های آتش رایج تر است.

اكثر مدل های لوله انعطافی دارای 5 فوت مكعب سطح گرمایش هستند. زیاد بودن مقدار سطح گرمایش تنها معیار برخی از مهندسان در انتخاب دیگ پروژه می باشد.

اما سنجش توان یك دیگ تنها بر اساس میزان فوت مكعب سطح گرمایش امروزه دیگر یك نرم كاری قدیمی محسوب می شود.

این نوع سنجش سالها پیش، زمانی كه ذغال سنگ و گازوئیل و مازوت سوخت اغلب دیگ ها بودند و وجود سطح گرمایش اضافی برای مقابله با رسوب گیری ناشی از این سوخت ها اهمیت زیادی داشت ابداع شده است، معیار سنجش مذكور این موضوع را كه آیا طراحی دیگ قادر به جذب یكنواخت حرارت در تمام سطح لوله دیگ می باشد یا خیر در نظر نمی گیرد.

• تفاوت دیگ های فولادی آبگرم و مسی

در ادامه به بررسی تفاوت دیگ های فولادی آبگرم و مسی از منظر قیمت، دمای آب برگشتی، چگالش، ظرفیت، فضای نصب و دبی آب خواهیم پرداخت.

• قیمت

دیگ های مسی در اواخر دهه 1940، پس از جنگ جهانی دوم به بازار آمدند. برای اكثر مهندسان سال ها طول كشیده است تا دیگ های لوله مسی را بر دیگ های لوله فولادی ترجیح دهند.

مهندسان تاسیسات بزرگ احساس می كنند كه دیگ های لوله مسی تنها از نظر پایین بودن قیمت بهترین انتخاب برای موتورخانه محسوب می شوند نه بهترین گزینه از جمیع جهات.

دیگ های لوله مسی در حدود 25 تا 30 % از مدل های دیگ با لوله انعطافی ارزان ترند. پایین تر بودن قیمت اولیه دیگ های لوله مسی بطور خودبخودی نزد تعدادی از مهندسان به معنای كمتر بودن قابل ملاحظه طول عمر دیگ تلقی شده است.

اما بسیاری دیگر نیز بر این باورند كه دیگ های لوله مسی با لوله پره دار امروزه بهترین انتخاب برای ساختمان های تجاری می باشد. پایین تر بودن قیمت اولیه و تقاضا برای راندمان های بالاتر، انعطاف پذیری در انتخاب گزینه های تخلیه دود احتراق، و نیاز به فضای نصب كوچك تر سبب گرایش بازار به سمت دیگ های لوله مسی شده است.

• دمای آب برگشتی

در هنگام انتخاب و نصب هر نوع دیگ آب گرم در سیستم، دمای آب برگشتی باید در نظر گرفته شود. دمای برگشت آب گرم سیستم تهویه مطبوع كلید كاربرد هر نوع دیگی در سیستم محسوب می شود. دیگ و آب گرم به یكدیگر وابسته اند.

البته این نكته بدیهی به نظر می رسد. اما بروز اشكالات در سیستم و خرابی دیگ اغلب در مواردی رخ می دهد كه دیگ استفاده شده با سیستم تهویه مطبوع سازگاری ندارد. راندمان دیگ به دمای آب برگشتی و بار دیگ بستگی دارد.

دمای آب برگشتی دیگ های غیر چگالشی باید بین 130 تا 140 درجه سانتیگراد باشد تا از تقطیر گازهای تنوره جلوگیری شود. تقطیر باعث خرابی دیگ و كوتاه شدن عمر مفید آن شده و به بروز اشكال در برنامه های نگهداری و تعمیرات منجر می شود.

اگر طراحی سیستم به حد كافی بالا بودن درجه حرارت آب برگشتی را تا حدی كه از تقطیر جلوگیری كند تضمین ننماید، دیگ های دارای لوله فولادی و یا مسی دچار خرابی می شوند.

در صورت پایین بودن دمای آب برگشتی بایستی نسبت به مواردی از قبیل سیستم های پمپاژ آب گرم، ذوب كردن برف، و تنظیم دریجه هوای خارج (outdoor air reset) توجه كافی مبذول گردد تا از بالاتر بودن دمای آب برگشتی نسبت به نقطه شبنم گازهای تنوره اطمینان حاصل شود.

• دیگ های چگالشی

دیگ های چگالشی یك انتخاب عالی برای سیستم های پمپاژ منابع آب گرم می باشند زیرا دمای آب برگشتی در این سیستم ها از سیستم های دیگر كمتر است.

دمای آب برگشتی در این سیستم ها در حدود 60 درجه سانتیگراد است، كه برای دیگ های چگالشی مطلوب است. راندمان دیگ های چگالشی با پایین آمدن دمای آب برگشتی بهبود می یابد.

منحنی های راندمان دلیل مناسب نبودن دیگ های چگالشی برای سیستم هایی كه درجه حرارت آب برگشتی آنها بالاتر از 140 درجه است را نشان می دهند.

دیگ چگالشی در دماهای بالاتر آب برگشتی به راندمان بالای خود نمی رسد و سرمایه گذاری بیشتر نیز در این مورد توجیهی ندارد.

اما اگر یك راهبرد كنترل بار مبنا طراحی شود، بطوریكه دیگ های چگالشی قادر به تامین گرمایش مجدد با استفاده از مزیت بالاتر بودن دمای آب برگشتی در ایام تابستان بوده و دیگ های غیر چگالشی نیز در ایام زمستان قادر به تامین دمای بالاتر آب باشند، در این صورت استفاده از دیگ های چگالشی كه قیمت اولیه بالاتری دارند ممكن است مقرون به صرفه باشد.

• ظرفیت سیستم

ظرفیت سیستم یكی از ملاحظات مهم در تصمیم گیری برای انتخاب دیگ محسوب می شود. محدوده سایز دیگ های با لوله فولادی از 400 تا 2100Mbtuh را در بر می گیرد.

در مورد پروژه های بزرگ، استفاده از یك یا دو دیگ با لوله فولادی ممكن است عملی تر باشد تا بكارگیری یك مجموعه مركب از چندین دیگ با لوله مسی. در صورت استفاده از چندین دیگ لوله مسی، سیستم آب داغ باید برای چیدمان پمپاژ اولیه- ثانویه طراحی شود.

اگر وجود گزینه های انعطاف پذیر تخلیه دود احتراق سیستم مورد نیاز باشد باید از دیگ لوله مسی استاندارد با راندمان بالاتر، یعنی راندمان تقریبا 85% و حتی از دیگ چگالشی با راندمان 98% برای پروژه استفاده شود.

در اینجا هم برای اطمینان خاطر از اینكه دیگ در سیستم آب گرم موتورخانه قادر به رسیدن به حداكثر راندمان خود می باشد تحلیل دقیق شرایط سیستم مورد نیاز است.

دیگ های چگالشی باید در طراحی سیستم هایی گنجانده شوند كه تقطیر در آنها صورت می گیرد، و دیگ های غیر چگالشی نیز باید در سیستم هایی كه دمای آب برگشتی آنها زیاد است استفاده شوند.

• فضای نصب مورد نیاز

فضای نصب مورد نیاز دیگ های با لوله مسی كمتر از فضای مورد نیاز دیگ های لوله فولادی است. بنابراین اگر فضای مكانیكی موجود برای نصب دیگ محدود باشد انتخاب دیگ با لوله مسی مطلوب تر خواهد بود. چندین طرح مختلف چیدمان دیگ باید مورد ارزیابی قرار داده شود تا مشخص شود كه كدام چیدمان دیگ به حداقل فضای نصب نیاز دارد.

برای تصمیم گیری در مورد انتخاب نوع دیگ، مهارت كاركنان تعمیرات و نگهداری باید مد نظر قرار داده شود. همچنین وجود نمایندگی محلی سازنده دیگ نیز حائز اهمیت می باشد. ساده بودن طراحی سیستم كلید توانایی كاركنان تعمیرات و نگهداری برای فهم و نگهداری صحیح دیگ می باشد.

• دبی آب

تصفیه شیمیایی آب برای موفقیت عملكرد دیگ ها و سیستم های آب گرم از اهمیت حیاتی برخوردار است. ورود آب جبرانی خام به سیستم بایستی از لحاظ سختی اندازه گیری شود تا از صحیح بودن تصفیه آب اطمینان حاصل شده و اپراتور از طریق سیستم هشدار دهنده از نشتی های اضافی سیستم مطلع گردد. تصفیه نامناسب آب یكی از علت های اصلی خرابی دیگ ها است.

دبی جریان آب گرچه برای تمام دیگ ها مهم است اما برای دیگ های لوله مسی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. دیگ نباید بدون دبی جریان آب كار كند و بدین منظور باید از ادوات كنترلی لازم استفاده شود.

دیگ های بزرگ با لوله فولادی معمولا به سیستم كنترل خودكار تعدیل كننده مشعل مجهزند. دیگ های كوچك لوله مسی عموما دارای سیستم كنترل 2 تا 4 مرحله ای هستند.

در مورد سیستم های مركبی كه از چند دیگ لوله مسی تشكیل شده اند، نوعا باید از كنترل كننده خودكار توالی عملیات استفاده شود تا قابلیت بی بار كردن خودكار مورد نیاز سیستم را تامین كند.

امید است با بررسی تفاوت دیگ های فولادی آبگرم و مسی در این مقاله به انتخاب هر چه صحیح تر خریداران کمک به عمل آمده باشد.

منبع : www.tmkala.ir

سیستم های آب گرم پر دما