فرآيند بازرسی ديگ بخار مطابق استاندارد ملی

فوریه 7, 2024

در این مطلب فرآیند بازرسی دیگ بخار مطابق استاندارد ملی ایران بصورت مفصل و با جزییات بیان شده است. بازرسی در حین ساخت یکی از مراحل اصلی فرآیند بازرسی دیگ بخار است که مدت زیادی از زمان ساخت محصول با این بازرسی سپری خواهد شد. در ادامه با مراحل مختلف این فرآیند آشنا خواهیم شد.

آماده سازی دیگ بخار برای بازرسی

دیگ چگونه باید برای بازرسی آماده شود؟

مشعل را خاموش نموده و اجازه دهیدکه دیگ به آرامی سرد گردد. بعد از سرد شدن،شیر تخلیه را باز نموده، و دیگ را به فضای بیرون مرتبط نمایید.

بعد از آن دوده و خاکسترها را باید تا پاکیزه شدن کلیه لوله ها، صفحات پوسته، کله گی ها، درزها و هر گونه سطح خارجی قابل دسترس از روی آنها زدود.

در صورتی که دیگ های دیگری به خط تخلیه متصل شوند باید شیر تخلیه مربوط به آنها را بسته نگاهداشت.

سپس دریچه آدم رو، صفحات دریچه دست رو، و درپوش های بازرسی را باز نموده و کلیه رسوبات آزاد به صورت لجن یا رسوبات دیگر را با شستشو بیرون آورید.

در صورتیکه در خط تخلیه دیگ ها، فشار وجود نداشته باشد و کسی در داخل دیگ نباشد، شیر تخلیه را می توان باز نمود. رسوبات چسبیده یا رسوبات چرب را باید برای بررسی توسط بازرس بحال خود باقی گذاشت.

دیگ بخار آماده شده برای بازرسی باید به طور مناسبی سرد، تمیز و خشک باشد.

به هنگام حضور یک نفر درون دیگ بخار توصیه می شود که نوشته های قرمز رنگی تحت عنوان “آدم داخل دیگ است” به شیرهای خروجی بخار آب، تخلیه، تغذیه آب و سوخت و همچنین به صفحه دریچه آدم رو متصل شود.

تشریح فرآیند بازرسی دیگ بخار مطابق استاندارد ملی ایران به شماره 4231

6-1 بازرسان دیگ بخار:

بازرسان آن چنان كه در این قسمت به آنها رجوع می ‏شود باید افرادی باشند كه توسط سازمان های بازرسی كه به عنوان مرجع معتبر بازرسی (1-3-7 مراجعه شود ) در كشور محل ساخت و یا نصب شناخته شده ‏اند, استخدام شده و آموزش می ‏یابند.

بازرس , برای اهداف بازرسی و یا گواهی نمودن دیگ های تحت مقررات این استاندارد باید مستقل از سازنده و خریدار بوده و در استخدام هیچیك از آنها نباشد, بجز در مواردی كه دیگ بخار توسط سازمان های دولتی و یا تحت تكفل خریداری می‏ شوند.

در این موارد واحدهای بازرسی به رسمیت شناخته شده این سازمان ها می‏ توانند بازرسی های مقرر شده در این استاندارد را انجام دهند.

6-2 بازرسی در جریان ساخت دیگ بخار:

6-2-1 هر دیگ بخار در طول ساخت باید توسط بازرسین رسمی و یا گواهی شده از طرف مرجع معتبر بازرسی, مورد بازرسی قرار گیرد.

به منظور اطمینان از اینكه مواد, ساخت و آزمایش‏ ها از تمامی جهات مطابق این استاندارد باشند, بازرسی‏ های كافی باید انجام گیرند. مرجع معتبر بازرسی حق دارد كه خواهان شواهدی دال بر انطباق طرح با این استاندارد باشد.

مرجع معتبر بازرسی باید به كارهای سازنده دیگ بخار مادامی كه كار در حال انجام یافتن است, دسترسی داشته و باید در بازرسی از مراحل ساخت و در رد هر قسمتی كه با این استاندارد مطابقت نمی‏ نماید آزاد باشد.

مرجع معتبر بازرسی باید قبل از شروع ساخت دیگ بخار , سازنده را از مراحلی از ساخت كه در آنها آزمایشات ویژه مواد انجام خواهد شد, آگاه سازد و سازنده باید مرجع معتبر بازرسی را از اینكه این مراحل چه زمانی فرا خواهند رسید, آگاه نماید.

لیكن این امر نباید از انجام آزمایشات مرجع معتبر بازرسی در هر یك از مراحل دیگر و یا از رد مواد و طرز كار در هر زمانی كه خراب تشخیص داده شوند, جلوگیری نماید.

6-2-2 مرجع معتبر بازرسی باید آزمایش‏ ها را در مراحل زیر به عمل آورد:

الف: زمانی كه ورق ها به كارگاه سازنده دیگ بخار می‏ رسد:

1- علائم مشخصه روی ورق ها با آنهائی كه در گواهی نامه سازنده ورق ثبت شده بازرسی گردد.
2- نتایج گزارش شده از خواص مكانیكی و شیمیائی در گواهینامه سازنده ورق با خصوصیات ارائه شده در استاندارد كنترل شود.
3- نظارت برای علامت گذاری صفحات آزمایشی جهت شناسائی قبل از اینكه ورق‏ های مادر بریده شوند.

ب : زمانی كه ورقه ای پوسته و صفحات انتهائی شكل داده شده و لبه ‏های ورق ها برای جوشكاری آماده شده باشند, و زمانی كه صفحات آزمایشی متصل می ‏شوند.

ج : در خلال مراحل مختلف جوشكاری زیر، در صورت تناسب با روش جوشكاری و همانگونه كه بین سازنده و مرجع معتبر بازرسی توافق شده باشد.

1: زمانی كه اولین لایه جوش در امتداد درزهای اصلی و صفحات آزمایش گذاشته می ‏شود.
2: زمانی كه این درز جوش ‏ها در یك طرف كامل شده و برای جوشكاری طرف دیگر دیگ بخار آماده می‏ شوند.
3: به هنگام تكمیل شدن جوش ها.

استاندارد جوشکاری دیگ بخار

د : بازرسی فیلم ‏های پرتونگاری و یا گزارشات آزمایش غیر مخرب.

ه : زمانی كه نمونه‏ های آزمایش جوش از صفحه آزمایشی كه قبلا انتخاب شده است, جهت گواهی آزمایشات مورد نیاز آماده شده باشند.

و : زمانی كه دریچه ‏ها آماده شده ‏اند, زمانی كه لوله‏ های پایه و یا اتصالات مشابه در جای خود خال جوش شده ‏اند و متعاقبأ به هنگام تكمیل دیگ بخار.

ز : به هنگام تكمیل ساخت دیگ بخار, در طول آزمایش هیدرولیكی و دوباره پس از پایان آزمایش جهت بازرسی داخلی و خارجی.

6-3 آزمایش های فشار دیگ بخار:

6-3-1 زمانی كه تمامی جوشكاری ‏ها تكمیل شده باشند و پس از عملیات حرارتی, در صورتی كه آئین نامه مقرر بدارد, هر دیگ بخار باید تحت فشاری مساوی 1/5 برابر فشار طراحی, به طریق هیدرولیكی, بدون نشانه‏ ای از ضعف یا عیب , آزمایش شود. مرجع معتبر بازرسی باید شاهد آزمایش باشد.

6-3-2 آزمایش فشار باید برای حداقل 30 دقیقه ادامه یابد.

از نقطه نظر ایمنی, مهم است كه دیگ بخار به طرز مناسبی از هوا تخلیه شود تا از تشكیل حباب‏ های هوا قبل از اجرای آزمایش فشار جلوگیری گردد.

یادآوری 1: توصیه می ‏شود كه دمای آب, در طول آزمایش هیدرولیك از 7 درجه سانتیگراد كمتر نباشد.

یادآوری 2: بعد از اتمام 30 دقیقه توصیه می‏ شود كه قبل از نزدیك شدن به دیگ بخار جهت بازرسی از نزدیك, فشار به حداقل 1/1 فشار طراحی و حداكثر 0/9 فشار آزمایش هیدرولیكی كاهش داده شود.

یادآوری 3: در پایان آزمایش هیدرولیكی, تخلیه فشار بایستی به صورت تدریجی باشد.

6-3-3 پس از تکمیل فرآیند بازرسی دیگ بخار اگر معلوم شود كه در طول و یا بعد از آزمایش هیدرولیكی به تعمیراتی احتیاج است پس از تكمیل تعمیرات و پس از هر گونه عملیات حرارتی , دیگ بخار را باید دوباره مطابق روش توصیف شده در بالا تحت آزمایش فشار قرار داد.

تست هیدرواستاتیک و ضخامت سنجی دیگ بخار

قسمت هفتم: ارائه مدارك دیگ بخار:

7-1 نقشه‏ ها, مدارك و اوراق اطلاعاتی دیگ بخار

7-1-1 نقشه‏ ها, مدارك و یا اوراق اطلاعاتی , اطلاعات كامل در مورد اندازه ‏ها و فشار طراحی هر دیگ بخار به همراه جزئیات موادی كه در ساخت آن بكار رفته باید از طرف سازنده در اختیار خریدار و مرجع معتبر بازرسی قرار گیرد. اگر نصب دیگ در محل توسط سازنده تقبل نشده باشد, وی باید اطلاعات كاملی در مورد نصب مناسب دیگ فراهم آورد.

7-1-2 پس از تكمیل نمودن دیگ, در صورت لزوم, نقشه‏ های مناسب, مدارك و اوراق اطلاعاتی برای آگاهی مرجع معتبر قانونی باید همراه آن باشد.

فیلم‏ های پرتونگاری, گزارش‏ های آزمون آلتراسونیك, نمودارهای عملیات حرارتی و پرونده ‏های مربوط به بازرسی‏ های درون كارخانه‏ ای باید حداقل به مدت 5 سال بعد از فرآیند بازرسی دیگ بخار توسط سازنده دیگ بخار حفظ شوند.

7-2 گواهی نامه‏ های دیگ بخار:

در فرآیند بازرسی دیگ بخار سازنده باید گواهی نامه ‏ای در مورد اینكه هر دیگ بخار از تمامی جهات مطابق این استاندارد طرح, ساخته و آزمایش شده است, صادر نماید و این گواهی نامه باید توسط مرجع معتبر بازرسی به عنوان شاهد اینكه دیگ بخار این چنین ساخته و آزمایش شده, تائید شود.

اگر نصب توسط مرجع معتبر بازرسی دیگری بازرسی شده, هر یك از مراجع معتبر بازرسی باید گواهی نامه را در رابطه با كاری كه نظارت نموده‏اند تائید نمایند.

اگر عملیات طراحی و ساخت توسط سازمان های جداگانه ‏ای صورت گرفته باشد هر سازمان باید در رابطه با كاری كه انجام داده , گواهی نامه ‏ای صادر نماید. به نوعی دیگر نیز می ‏توان گواهی نام ه‏ای مشترك صادر نمود كه توسط هر یك از سازمان ها در رابطه با كاری كه انجام داده امضأ شده باشد ( به بند 1-4-2 و 1-7-2-2 مراجعه شود.)

هر گواهی نامه آنچنان كه در بالا ذكر گردید باید توسط مرجع معتبر بازرسی تائید شود.

گواهی نامه باید حداكثر فشار مجاز كاری ( فشار طراحی) ( به بند 3-1-2 مراجعه شود) و شماره ‏های ردیف سازنده دیگ بخار را شامل شود.

خدمات بازرسی دیگ بخار مشهد بویلر

معرفی سازمان ملی استاندارد ایران

نظارت استاندارد بر تولید دیگ بخار و آبگرم

نظارت استاندارد بر تولید دیگ بخار و آبگرم اهمیت ویژه ای دارد. سازندگان معتبر همگی از این فرآیند برای حصول اطمینان از ایمنی محصول تولیدی بهره می برند.

در حال حاضر نحوه نظارت اداره استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران بر تولید دیگ بخار و دیگ آبگرم كه از نظر قانون مشمول رعایت استاندارد اجباری به شماره های 4231 و 7911 می باشند، به شرح ذیل می باشد:

1-نظارت از طریق گزارش های دریافتی از مسئول كنترل كیفیت:

مسئول كنترل كیفیت تأیید صلاحیت شده از اداره استاندارد که در واحد تولیدی دیگ بخار و دیگ آبگرم مستقر می باشد ملزم به ارائه گزارش های ماهانه به اداره اجرای استاندارد محل خدمت خود می باشد.

2- گزارش های دریافتی از شركت های بازرسی:

هر واحد تولیدی كه در زمینه تولید دیگ بخار و دیگ آبگرم فعالیت می نماید ملزم به داشتن قرارداد بازرسی با یكی از شركت های معتبر و مورد تأیید آن اداره می باشد كه آن شركت نیز طی گزارش هایی كه برای اداره استاندارد ارسال می نماید وضعیت فعالیت واحد تولیدی را به اطلاع آن اداره می رساند.

توجه مهم :

در حال حاضر فقط دو شركت بازرسی ذیل مجوز بازرسی دیگ بخار و دیگ آبگرم را از اداره استاندارد دریافت نموده اند:

الف-شركت بازرسی كیفیت و استاندارد ایران (ISQI) :شركت دولتی و زیر مجموعه وزارت صنایع

ب-شركت بازرسی فنی ناظركاران :شركت خصوصی

3-بازدید و بازرسی های تصادفی كارشناسان اداره:

كارشناسان اداره اجرای استاندارد، در زمان های تصادفی و نامشخص به واحدهای تولیدی مراجعه و پس از بازدیدی كه از محل های تولید دیگ بخار و دیگ آبگرم انجام داده و پس از بررسی مدارك و مستندات طی گزارشی موارد مشاهده شده را به اطلاع اداره می رسانند.