5-6-3 تكنیك آزمایش غیر مخرب:
5-6-3-1 تكنیك پرتونگاری:
5-6-3-1-1 آزمایش پرتونگاری باید بر حسب اقتضا مطابق با 1 PART 2600 S.B, 2 PART 2600 S.B, یا 291 S.B باشد.
چون در این استانداردها چندین روش با حساسیت های مختلف توضیح داده شده اند لازم است كه برای هر كاربرد به خصوص توضیح داده شود كه كدامین روش باید مورد استفاده قرار گیرد.
برای ضخامت های تا 50 میلیمتر معمولا از روش اشعه ایكس باید استفاده شود.
روش های دیگر نیز ممكن است مورد استفاده قرار گیرند, به شرط اینكه در حد رضایت مرجع معتبر بازرسی, دارای حساسیت كافی باشند.
تعیین حساسیت پرتونگاری باید مطابق با جدول 7 از استاندارد 1980:3971 .S.B كه مقادیر قابل دسترس برای ضخامت های تا 150 میلی متر را ارائه می دهد, باشد.
مقادیر داده شده در قسمت A از جدول 7 از 1980:3971 .S.B باید به عنوان بیشترین درصد قابل قبول مقادیر حساسیت برای روش های 1 و 2 از 1983:1 PART 2600 .S.B تجهیزات گروه های A,B,C,D از 1973:1 PART 2600 BS و روش های 1,2,7,8,13,14 از 1973:2910 BS تلقی شوند.
مقادیر داده شده در قسمت B جدول 7 از 1980:3791 BS را باید برای بقیه روش های فنی این استانداردها استفاده كرد.
5-6-3-1-2 علامت گذاری و تعیین هویت فیلم های پرتونگاری:
برای مشخص نمودن موارد زیر, به هر قسمتی از جوش كه آلتراسونیك می شود باید علائمی مناسب الصاق نمود.
الف: شماره كار و یا شماره سری قطعه كار, شماره مرتبه و یا شماره هائی مشابه جهت تمایز مرجع
ب : اتصال
ج : قسمت اتصال
د : پیكان ها و یا علائمی دیگر در مجاورت جوش و به گونه ای كنار لبه های خارجی جوش قرار گیرد كه موقعیت جوش به طور واضح مشخص باشد.
علائم شامل پیكان های راهنما, حروف و یا اعداد باید طوری قرار داده شوند كه تصویر آنها جهت اطمینان از عدم ابهام قسمت مشخص شده در فیلم آلتروسونیك ظاهر شوند.
اگر پرتونگاری تمامی طول جوش مقرر شده باشد, جهت اطمینان از پوشانیده شدن كامل درز جوش توسط پرتونگاری, فیلم ها باید به اندازه كافی روی هم قرار گرفته و تمامی آنها دارای شماره ای در نزدیكی هر دو انتهای خود باشند.
فیلم جوش های ترمیم شده باید به وضوح مشخص شوند, همانند R1,R2 و … برای ترمیم اول, ترمیم دوم و …
5-6-3-2 تكنیك های آزمایش آلتراسونیك.
آزمایش آلتراسونیك باید طبق استاندارد ملی ایران به شماره … 147 باشد.
قبل از انجام آزمایش آلتراسونیك بر روی جوش, به منظور تعیین ضخامت مواد و محل یابی هرگونه عیب كه ممكن است از آزمایش مؤثر جوش ها جلوگیری نماید, فلز مادر مجاور, می بایستی بوسیله روش آلتراسونیك آزمایش شود.
5-6-3-3 روش های فنی آزمایش ذره مغناطیسی:
بازرسی توسط روش ذره مغناطیسی از هر نظر باید مطابق استاندارد ملی ایران به شماره … 148 باشد.
استفاده از این روش ها محدود به مواردی است كه ترك های سطحی مویی مشاهده شده باشد.
دقت به خصوصی لازم است تا از صدمه دیدن سطحی حاصل از استفاده نادرست از وسایل مغناطیسی بكار گرفته شده جلوگیری شود, اگر چنین صدمه ای وارد شود باید آن را در حد رضایت مرجع معتبر بازرسی اصلاح نمود.
5-6-3-4 روش های نفوذ كننده:
آزمایش نفوذ از نوع رنگ و یا با مواد منور 149 برای جوش ها باید مطابق با استاندارد ملی به شماره …. 150 انجام گیرد.
5-6-3-5 شرایط سطح و آماده سازی آن برای آزمایش غیر مخرب:
5-6-3-5-1 پرتونگاری:
فقط در محل هائی كه چین و شكن ها و یا ناهمواری های سطح جوش در تغییر نتایج پرتونگاری تداخل می نمایند. سطوح مربوطه باید پرداخت گردد.
5-6-3-5-2 آلتراسونیك:
شرایط سطوحی كه با كاونده 151 در تماس خواهند بود باید آن چنان باشند كه بتوان تماس رضایت بخشی را فراهم نمود.
یادآوری: بسته به نوع پروفیل و شرایط سطح , حتی زمانی كه تماس فقط با فلز مادر نیز انجام گیرد, پرداخت نواحی جوش ممكن است ضرورت داشته باشد.
5-6-3-5-3 روش ذره مغناطیسی:
سطح باید از هر گونه ماده خارجی كه در نتیجه آزمایش تداخل می نماید عاری بوده و در جائی كه لازم است تا تفسیر دقیق علائم امكان پذیر باشند, پرداخت شود.
یادآوری: در صورتی كه از ماده ای غیر منور در آزمایش استفاده شود, بعد از تمیزكاری و قبل از مغناطیسی نمودن می توان از ماده جلوه دهنده مناسبی (بطور مثال مطابق داشته باشد با استاندارد ملی ایران به شماره …. 152 استفاده نمود.
5-6-3-5-4 روش مایع نافذ:
سطح باید از هرگونه ماده خارجی كه با كاربردی و تفسیر آزمایش تداخل می نماید, عاری باشد. باید دقت شود كه از پوشانیدن ترك ها بوسیله از شكل خارج كردن لایه های سطحی به هنگام هرگونه روش پرداخت مورد لزوم پرهیز شود.
5-6-3-6 نحوه گزارش دادن آزمایش های غیر مخرب:
اطلاعات زیر باید در گزارش ها داده شوند.
5-6-3-6-1 كلیات:
الف : تاریخ و زمان آزمایش به این مفهوم كه مثلا آزمایش قبل و یا پس از تنشگیری انجام گرفته.
ب : اسم (و یا اسامی) و گواهی صلاحیت اشخاص مسئول بازرسی و تفسیر نتایج.
ج : هویت دیگ و درز جوش تحت آزمایش
د : توضیح مختصر در مورد طرح اتصال, مواد, روش جوشكاری و عملیات حرارتی (اگر انجام گرفته باشد.)
ه : تمیزی و آماده نمودن سطح و یا پرداخت آن قبل از آزمایش غیرمخرب.
و : توصیف تمامی نشانه های عیب ها و موقعیت آنها, به همراه تمامی پرونده های دائمی, یعنی فیلم های پرتونگاری, عكس ها, گراورها, نقشه های مقیاس دار و با تصاویر, هر كدام كه مناسب باشند.
گزارش های مربوط به آزمون های چشمی باید تهیه شوند.
5-3-6-2 اطلاعات اضافی برای روش های ویژه:
الف : پرتونگاری:
1: مدل شاخص كیفیت تصویر و حساسیت بدست آمده طبق استاندارد ملی ایران به شماره …. 153
2: جزئیات روش فنی پرتونگاری.
یادآوری: جزئیات كامل را می توان در اوراق اطلاعات فنی استاندارد كه به توان به آنها رجوع مجدد نمود ثبت كرد.
ب : آلتراسونیك:
1: گزارش در مورد بررسی فلز مادر, شامل مرغوبیت داخلی, ضخامت و شرایط سطح.
2: جزئیات روش فنی آلتراسونیك و دستگاه بكار برده شده.
یادآوری: جزئیات كامل را می توان در اوراق اطلاعات فنی استاندارد كه به توان به آنها رجوع مجدد نمود ثبت كرد.
ج: روش ذره مغناطیسی:
جزئیات روش ( و یا روش های ) بكار برده شده.
یادآوری: جزئیات كامل را می توان در اوراق اطلاعات فنی استاندارد كه به توان به آنها رجوع مجدد نمود, ثبت كرد.
د: روش مایع نافذ:
جزئیات مواد و روش های فنی بكار برده شده.
یادآوری: جزئیات را می توان در اوراق اطلاعات فنی استاندارد كه به توان به آنها رجوع مجدد نمود, ثبت كرد.
برای کسب اطلاعات بیشتر، مقالات مربوطه را مطالعه فرمایید:
آشنایی با جوشکاری و روش های جوش دیگ بخار
استاندارد جوشكاری دیگ بخار فایر تیوب-بخش کلیات و طراحی
استاندارد جوشکاری دیگ و بویلر بخار فایر تیوب- مراحل ساخت
