عنوان کامل مقاله: بخش کلیات استاندارد جوشکاری دیگ و بویلر بخار فایر تیوب
مرجع مقاله: استاندارد ملی ایران به شماره ۴۲۳۱ (BS2790)
بخش پنجم استاندارد ملی: مهارت و ساخت در جوشکاری دیگ و بویلر بخار
۵-۱ کلیات:
۵-۱-۱ قوانین این بخش در مورد دیگ ها و قطعاتی از دیگ ها که توسط جوشکاری ساخته می شوند, قابل اجرا بوده و باید به همراه ضوابط ویژه مربوط به طبقه بندی مواد بکار برده شده مورد استفاده قرار گیرند.
۵-۱-۲ جوشکاری باید مطابق با روش جوشکاری تائید شده طبق بند ۵-۴-۳ انجام گیرد.
۵-۱-۳ تائید جوشکاری باید مطابق با آزمون های صلاحیت جوشکار, که در بند ۵-۴-۴ قید شده باشد.
۵-۱-۴ سازنده یک دیگ یا قطعه ای از دیگ که مطابق با این بند ساخته می شود باید مسئول جوش انجام شده توسط کارگرانش باشد.
سازنده باید آزمایش های مورد نیاز برای تائید روش جوشکاری بکار گرفته شده و صلاحیت جوشکاران را اجرا نماید.
تا زمانی که روش جوشکاری و صلاحیت جوشکار تائید نشده هیچگونه کار تولیدی نباید انجام گیرد.
۵-۱-۵ سازندi باید پروندهای از نتایج بدست آمده از تائیدهای روش جوشکاری و آزمایش های صلاحیت که توسط مرجع بازرسی گواهی شده اند را نگهداری نماید. این پرونده ها که حاوی توضیحی دقیق در مورد تمامی جزئیات مواد و روش های مربوط می باشند باید توسط سازنده گواهی شده و قابل دسترسی مرجع بازرسی باشند.
این سوابق بایستی به تائید سازنده برسد به شرح دقیقی از کلیه مشخصات مواد موردنظر را ارائه نموده و در دسترس جهت مرجع بازرسی نیز باشد.
۵-۱-۶ جوشکاری ایجاد شده توسط جوشکار باید به کمک مهری که نشانگر هویت جوشکار می باشد مشخص گردد و یا باید به هر نحو مناسب دیگری مدرکی برای منظور فوق فراهم آورد. چنانچه از مهر برجسته استفاده شود تنها از مهرهای با تنش پائین باید استفاده گردد ( مهرهای با تنش پائین دارای لبه های قوس دار و یا از یک مجموعه نقاط ساخته می شوند.)
عنوان : بخش طراحی استاندارد جوشکاری دیگ و بویلر بخار فایر تیوب
۵-۳ طراحی:
۵-۳-۱ کلیات:
مقررات بند ۵-۳ در مورد طرح دیگ ها و قطعات دیگ هائی که با روش جوشکاری می شوند بکار گرفته می شوند و باید به همراه بخش ۳ از این استاندارد مورد استفاده قرار گیرند.
یادآوری: نمونه های معمول از جزئیات اتصالات جوش شده قابل قبول در پیوست (ب) نشان داده شده اند.
۵-۳-۲ طراحی اتصالات جوش شده:
۵-۳-۲-۱ طراحی اتصالات جوش شده باید امکان دسترسی جهت لایه گذاری فلز جوش را آن چنان که سازگار با مقررات این استاندارد باشد, فراهم نماید.
۵-۳-۲-۲ از اتصالاتی که در آنها بیش از دو درز جوش با یکدیگر تلاقی نمایند باید اجتناب نمود.
۵-۳-۲-۳ در مواردی که عملی باشد قطعات غیر تحت فشار را نباید توسط جوش هائی که جوش های موجود اصلی و یا جوش های نازل را قطع می نماید, متصل نمود.
که حداقل فاصله اسمی بین لبه جوش اتصال و لبه جوش های اصلی موجود و یا جوش های نازل از دو برابر ضخامت قطعه تحت فشار و یا ۴۰ میلیمتر (هر کدام که کوچکتر باشند) کمتر باشد.
اگر چنین جوش هائی اجتناب ناپذیر باشند, بهتر است که آنها جوش اصلی را کاملا قطع نمایند تا اینکه بطور ناگهانی نزدیک جوش اصلی و یا نازل متوقف شوند, بدین روش می توان از تمرکز تنش در این نواحی پرهیز نمود.
۵-۳-۲-۴ فقط جوش های لب به لب با نفوذ کامل برای درزهای اصلی طولی و محیطی قابل قبول می باشند.
در جائی که پشت سازی موقت فقط جهت ایجاد سهولت در جوشکاری درز یا پوسته ها از یک سمت ورق صورت می گیرد می باید پس از جوشکاری و قبل از آزمایش غیر مخرب, این پشت سازی برداشته شود.
سطوحی که پس از برداشته شدن پشت سازی مذکور, عریان می شوند می باید به نرمی پرداخت شده و آن چنان که توسط یک روش مناسب بازرسی معین گردیده مانند روش ذره مغناطیسی عاری از ترک یا سایر صدمات باشند.
درزهای اصلی محیطی به غیر از لب به لب آن چنان که در ضمیمه (ب) نشان داده شده اند جهت اتصال پوسته به صفحه انتهای تخت و پوسته به صفحه لوله مجاز می باشند.
صفحات تحت متصله به محفظه های برگشت یا صفحات لفاف آتشدان, آن چنان که به طور نمونه در شکل های ب (۴) الف تا (ه) نشان داده شده باید دارای جوش های گوشه داخلی با حداقل طول پایه ۵ میلیمتر که تمامی طول درز محیطی را پر کنند باشند.
اگر صفحات تخت مطابق با شکل های ب (۳) (الف) و (ب) و ب (۵) (الف) و (ب) به پوسته ها و کوره ها متصل شده باشند باید دارای جوش های گوشه داخلی با حداقل پایه جوش ۶ میلیمتر انجام شده در سراسر درز محیطی باشند بجز در موارد زیر:
الف : درزهای پوسته به صفحه انتهایی:
زمانی که قطر خارجی پوسته از ۱۸۰۰ میلیمتر کمتر است از جوش گوشه داخلی می توان صرفنظر نمود.
ب: درزهای کوره به صفحه انتهایی و درزهای صفحه لوله محفظه برگشت:
زمانی که قطر خارجی کوره از ۷۵۰ میلیمتر کمتر و درز توسط پوششی از مواد نسوز محافظت شده است. می توان از جوش گوشه داخلی صرفنظر نمود.
یادآوری: ضوابط فوق برای جوش های گوشه داخلی با در نظر گرفتن قابلیت دسترسی به آن بررسی می گردد اما جائی که امکان جوش گوشه با کیفیت مناسب وجود دارد کلیه درز محیطی باید جوشکاری گردد.
ترجیح داده می شود که هر موقع امکان پذیر باشد جوش گوشه قبل از جوشکاری از طرف دیگر تکمیل و انجام گردد.
(بند ۵-۶-۲-۲-۲ (د) ملاحظه گردد.)
در مواردی که جوش گوشه داخلی از جوش های اتصال صفحه تخت به پوسته, کوره ها و یا لوله های دسترسی محفظه برگشت حذف شود, جهت اطمینان از مرغوبیت ریشه جوش باید به روش جوشکاری توجه مخصوص نمود. عدم نفوذ ریشه جوش به میزان جزئی تا حداکثر ۲/۵ میلیمتر نباید باعث مردود شمردن جوش گردد.
۵-۳-۲-۵ اگر پوسته استوانه ای از ورق هائی با ضخامت مختلف ساخته شود, ورق ها باید آن چنان قرار گیرند که محور تقارن ضخامت آنها یک دایره پیوسته را تشکیل دهد.
لبه ورق ضخیم تر باید در طولی از محیط که کمتر از دو برابر اختلاف ضخامت ها می باشد بطور مساوی از داخل و خارج پخ زده شود بطوری که ورق ها در امتداد جوش طولی هم ضخامت باشند.
برای یک درز محیطی که در آن اختلاف ضخامت در تمامی طول محیط یکسان می باشد ضخامت لبه ورق ضخیم تر را باید در طولی که از سه برابر اختلاف ضخامت ها کمتر نیست.
توسط ماشین کاری تدریجأ کم نمود. (همچنین بندهای ۵-۴-۱۰ و ۵-۴-۱۱ ملاحظه شود.)
یادآوری: پهنای جوش را می توان به عنوان جزئی از لبه ورق ضخیم تر پخ خورده منظور نمود.
۵-۳-۲-۶ به هنگام جوشکاری لوله های بیرون ریز خاکستر, به کوره ها و پوسته ها از یک سو و در جائی که سوی دیگر جهت جوشکاری غیرقابل دسترسی می باشد عدم نفوذ ریشه جوش یا تحدب ریشه جوش نباید از ۳ میلیمتر تجاوز نماید و سوراخ درون پوسته را باید توسط تقویتی از نوع بالشتک شکل ب (۷) ملاحظه شود) تقویت نمود.
۵-۳-۲-۷ از اتصالات گوشه ای که فقط دارای جوش های گوشه می باشد نباید استفاده نمود.
۵-۳-۲-۸ هر جا که عملی باشد باید از ایجاد سوراخ ها در درون و یا نزدیکی درزهای جوش شده اجتناب نمود به خصوص زمانی که درز تنشگیری نشود.
حداقل فاصله از مرکز درز تا نزدیکترین نقطه جوش اتصال یا لبه سوراخ باید ۶۰ میلیمتر یا چهار برابر ضخامت ورق پوسته باشد(هر کدام که بزرگتر است)
اگر این ممکن نباشد سوراخ باید درز جوش را کاملا قطع نماید آن چنان که حتی الامکان خط مماس بر سوراخ در نقطه تقاطع محور درز و لبه سوراخ با محور درز زاویه ای نزدیک به ۹۰ درجه بسازد.
در چنین موردی باید طولی از درز جوش را که برابر ۶۰ میلیمتر و یا چهار برابر ضخامت ورق پوسته (هر کدام که بزرگتر باشد) است, به روش غیر مخرب آزمایش نمود.
۵-۳-۲-۹ جوش های گرفته را فقط می توان در حدود محدودیت های توصیه شده در پیوسته (ب) به عنوان جوشکاری مقاوم برای قطعات تحت فشار بکار برد.
با بدل توجه مخصوص به طرز قرار گرفتن درزهای با جوش گوشه, باید از ذوب کامل در ریشه جوش گوشه اطمینان حاصل نمود.
برای کسب اطلاعات بیشتر، مقالات مربوطه را مطالعه فرمایید:
آشنایی با جوشکاری و روش های جوش دیگ بخار
استاندارد جوشکاری دیگ و بویلر بخار فایر تیوب- مراحل ساخت
مراحل قبل از جوشکاری در تولید دیگ بخار استاندارد
